In 2030 meet IPCC de toestand – Deel 1

Positie

Op 21 maart 2023 bracht het IPCC met vier maanden vertraging zijn Synthese (SYR) rapport uit van de zesde Assessment Report (AR6) cyclus. De voorgaande rapporten van werkgroepen I, II en III verschenen respectievelijk op 9 augustus 2021, 28 februari 2022 en 24 april 2022.

Dit rapport had klaar moeten zijn voor de COP27 vergadering over klimaat in Sharm El Sheik van november vorig jaar. Nu zal het gebruikt worden als basisdocument voor de COP28 meeting gepland van 30 november tot 12 december dit jaar in Dubai.

Betekenis

De betekenis van dit rapport is eerder politiek dan wetenschappelijk. Het is de consensus van alle vertegenwoordigers, in naam van alle VN landen, over de huidige status van het klimaat op aarde. Bij de formulering van elk thema telt elk woord en elke inschatting en het kwam dan ook maar klaar tijdens de nacht vóór de aankondiging. De wetenschappelijke achtergrond staat in de eerdere verslagen, modellen en tabellen van de verschillende werkgroepen. Elk van die werkgroep verslagen bestaat uit een samenvatting, Summary for Policy Makers (SPM), van pakweg 150 bladzijden, en deelrapporten die ettelijke duizenden pagina’s beslaan. Een samenvatting van deze rapporten vind je hier.

Hoofdthema’s

De hoofthema’s van dit rapport kan je dan ook kort samenvatten en ze klinken bekend

• De temperatuur van de aarde is nu al 1,09°C hoger dan in de referentieperiode van 1850 – 1900 met een stijging boven land van 1,59 °C en boven de oceanen van 0,88 °C;
• De concentratie aan broeikasgassen koolstofdioxide (410 ppm¹), methaan (1866 ppb) en stikstofdioxide (332 ppb) is nog nooit zo hoog geweest in respectievelijk de laatste 2.000.000 en 800.000 jaar. Die stijgingen zijn ontegensprekelijk het gevolg van menselijke activiteit;
• De zeespiegel stijgt gestaag met 1 tot 3 mm per jaar en voor onze kust is dat zelfs 10 mm om de twee jaar. Deze stijging zal ondanks alle maatregelen nog lang doorgaan omdat water nu eenmaal warmte trager opneemt en veel trager terug afgeeft;
• Met alle maatregelen waar landen zich tot nu toe verbonden hebben stevenen we af op een globale opwarming van 2,4 tot 2,8 °C! De verwachtingen zijn dat we binnen de vijf tot tien jaar over de grens van 1,5°C opwarming gaan. De grens die alle landen in december 2015 overeen kwamen als veilige bovengrens op de COP21 van Parijs.

Het geloof om de klimaatopwarming tot 1,5°C te beperken wordt bijna opgegeven en vervangen door een beperking tot 2°C. Dit vergroot het risico om kantelpunten te overschrijden. Ook om die beperking te respecteren moeten we de productie van broeikasgassen tegen 2030 en tegen 2050 helemaal stoppen. Sterker: we moeten er ook in zien te slagen koolstofdioxide uit het verleden weer uit de atmosfeer halen.

De VN en het IPCC wijzen in dit rapport nog eens op

• De kwetsbare groepen van 3 tot 3,5 miljard mensen die weinig bijgedragen hebben aan de opwarming maar wel de gevolgen ervan ondergaan;
• De effectieve aanwezigheid van technologie en financiële middelen om aan klimaatbeheersing te doen aanwezig zijn;
• De politieke onwil om klimaatproblemen bij de wortels aan te pakken. Zo hebben we in 2022 al één derde van het koolstofbudget verbruikt dat ons nog rest om de opwarming tot 1,5°C te beperken.

Onthaal

De pers meldde dit rapport als “nieuws”, maar omdat er weinig echt nieuws in staat verdween het al vlug weer van de radar. Hier volgen een paar koppen die zweven tussen “er is nog hoop” en “nú handelen of het is te laat”

• VN: “Wereld komt waarschijnlijk in komende vijf jaar op de breuklijn van 1,5 °C”;
• De Standaard: “Tijd dringt voor snelle en grootschalige actie”;
• VRT nws: “Nieuw VN-rapport is “ontnuchterende wake-up call” over de toekomst van onze planeet”;
• The Guardian: “Wetenschappers geven ‘laatste waarschuwing’ over klimaatcrisis: handel nú of het is te laat”;
• Radio France International: “IPCC-wetenschappers blijven hopen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5°C”;
• Le Soir: “De instrumenten om een klimaatramp te voorkomen zijn er, de politieke wil ontbreekt.”;
• CNN: “ ‘De klimaattijdbom tikt’: De wereld heeft niet veel tijd meer om een catastrofe te voorkomen, waarschuwt een nieuw VN-rapport”;
• Financial Review Australia : “Meer urgente actie nodig om opwarming van de aarde aan te pakken, zegt IPCC”.

Vervolg

Deze zesde Assessment Report cyclus, de eerste dateert van 1990, is meteen ook de laatste voor dit decennium. De volgende status van klimaat op aarde wordt opgemaakt tegen 2030.

Omdat onze acties t.a.v. klimaatopwarming tussen nú en 2030 zo bepalend zijn voor lang daarna wordt deze inleiding gevolgd door een reeks van negen korte artikels die belangrijke klimaatbegrippen verduidelijken a.d.h.v. enkele geselecteerde sleutelbeweringen uit de AR6 rapporten van het IPCC. Voor deze reeks wordt de titel “In 2030 neemt IPCC toestand op” gebruikt. Je mag al naar gelang je persoonlijke verwachtingen het neutrale woord “toestand” vervangen door “schade” of “voortgang”.

Die thema’s gaan van het belang van koolstofdioxide op de klimaatopwarming, de gevolgen voor de wereld en Europa, het impact van methaan en stikstofoxides tot de huidige technische mogelijkheden om in te grijpen. Dit met de verwachting dat het overzicht jou sterkt om zelf een bijdrage te leveren aan klimaatbeheersing en zo de opwarming minstens onder de 2°C te houden. Vanaf nu telt elk tiende van een graad dat de klimaatopwarming lager blijft.

Mocht je daarna nog niet overtuigd zijn van het feit dat het klimaat gestaag verandert, volg dan de actualiteit en let op de berichten over droogte, bosbranden, overstromingen, tornado’s en orkanen die overal steeds vroeger komen en steeds heviger worden.

Veel leesplezier en vooral plezier aan je persoonlijke acties.