Supply Chain denken – Deel 4: Context voor een nieuwe Supply Chain

Risico beheersing

Nieuwe of vernieuwde SC’s moeten vanuit verschillende invalshoeken grondig geanalyseerd worden op risico’s. Een SC wordt

• Robuust: toelevering blijft verzekerd bij gebeurtenissen als pandemie, oorlog, natuurrampen…;
• Transparant en traceerbaar: het is voortdurend duidelijk waar producten zijn, hun kwaliteit en hoeveel eraan verdiend wordt, per batch producten of als het moet per product;
• Auditeerbaar: op willekeurige momenten kan nagegaan worden wat de toestand in de SC is, op dit ogenblik of over een te specifiëren periode;
• Alloceerbare verantwoordelijkheden: successen en misstanden kunnen te allen tijde herleid worden naar een verantwoordelijke organisatie en evt. personen.

Door te werken met zo’n principes zullen Supply Chains komende jaren anders samengesteld worden. Klanten krijgen volledig zicht op wat ze krijgen, hoe ze het krijgen en voor welke alternatieve producten of diensten ze bereid zijn meer te betalen.

Bij het opzetten van de SC worden (geo-) politieke realiteiten, economische doelstellingen en technische mogelijkheden afgewogen om grondstoffen te winnen, tussen- en eindproducten te maken en uiteindelijk de eindklant te beleveren. Dat alles binnen een context van regeneratieve processen om ecosystemen te behouden.

(Geo-)Politiek

Dat autoritaire regimes hun invloedsfeer uitbouwen tegenover het traditionele Westen wordt stilaan de nieuwe realiteit. Europa zit geprangd tussen de hoofdmachten van het autoritaire blok o.l.v. China en het Westen geleid door de VS.

Politiek moeten we beslissen hoever we toelaten dat de overheid terug sturend en controlerend optreedt in de economie. Laten we de on-transparante markten van traders bestaan of komen er meer richtlijnen, regels, controles en straffen? Blijft de marktmacht van enkele bedrijven bestaan of creëren we meer concurrentie?

Welke plaats willen we innemen als EU? De facto bij het westerse blok of een middenpositie? Die houding zal sterk bepalen waar we grondstoffen kunnen betrekken, waar toeleveranciers zich relatief betrouwbaar kunnen ontwikkelen en hoe we zelf technologie kunnen ontwikkelen, van waar we die kunnen betrekken en waar we eigen technologieën kunnen leveren.

In het geopolitiek spel heeft China zich alvast een leidende positie verschaft in zeldzame aardmetalen. Naar schatting 70% van de Lithium en 85% van de Nikkel- en Kobaltproductie is in Chinese handen. Europa staat hier heel zwak wegens weinig grondstoffen in de eigen bodem. Daardoor staat het voor de uitdaging om de afhankelijkheid van ingevoerde fossiele brandstoffen met CO₂ als bijproduct niet te vervangen door een afhankelijkheid voor zeldzame metalen.

Economisch

De laatste decennia werd “groei” van het Binnenlands Nationaal Product (BNP), tot credo verheven. BNP moest te allen prijze groeien ook al werden daarvoor kosten voor ziekenzorg of ontwikkeling van geneesmiddelen voor welvaartziektes door gestimuleerd.

Het begrip BNP moet uitgebreid worden met waardering voor bijv. thuiszorg voor gezin of hulpbehoevende familieleden of cultureel vrijwilligerswerk. Naast het BNP moeten ook zaken als opleidingsniveau of arbeidsgraad meegenomen worden als graadmeter voor vooruitgang.

Om arbeid meer te waarderen dan aandeelhouderschap moet er meer concurrentie komen. Daardoor daalt de marktmacht van grote concerns, daalt hun winst en wordt die verdeeld over de lonen van alle spelers in de SC.

Met deze uitgebreide omschrijving van economische parameters kunnen we meten of (de elementen van) een SC aan de “brede groei” bijdragen. Dat zorgt ervoor dat we meer betalen aan mensen voor hun grondstoffen en hun arbeid om die te bewerken. Het zorgt er ook voor dat een aantal activiteiten die niet bijdragen tot de toegevoegde waarde aan de SC geschrapt worden. Dat kan in de vorm van het elimineren van overbodige producten en diensten, maar ook van jobs die aan de SC geen toegevoegde waarde leveren (zgn. “bullshit-jobs”**) en deze te vervangen door jobs die bijdragen aan het algemeen welzijn van de gemeenschap.