Een regering in crisis
De Vlaamse septemberverklaring was aangekondigd voor 26 september. De meeste aandacht ging daarbij … naar het feit dat de verklaring te laat kwam. Op 29 september kwam de verklaring er dan toch, maar de extra bedenktijd bleek geen verschil te hebben gemaakt. De politieke slogan van “wat we zelf doen, doen we beter” ligt wel aan diggelen.
De hele politieke discussie ging over ‘koopkracht nú’ en ‘verlichting van de energiefactuur nú’. Waar zijn de (klimaat) maatregelen voor de langere termijn?
Vandaag versus later
Akkoord, de oorlog in Oekraïne verstoort alle verwachte scenario’s. Energie prijzen zouden geleidelijk stijgen door tekorten en door klimaatmaatregelen. Zo had iedereen overgangsmaatregelen kunnen treffen en zijn gedrag aanpassen. Nu stijgen prijzen voor energie en afgeleide producten als bijv. voedsel heel snel. Vooral door de combinatie van onzekerheid wegens oorlog, speculatie, opbod van landen om aan energie te komen voor eigen gebruik en producenten die krapte creëren. Alles gebeurt aan een veel hoger tempo dan verwacht en het effect van normale maatregelen kan niet volgen.
De problemen op lange termijn blijven dus bestaan. Het klimaat ontregelt nog sneller omdat we weer steenkool verbruiken of meer gas en olie uit andere landen aankopen. Om die trend te keren, moeten windmolens en zonnecellen sneller geplaatst worden. Maar waar kan je ze plaatsen in dicht bevolkte streken als de onze? Enkel op zee? Dan moet je de elektriciteit nog efficiënt aan land brengen en integreren met het bestaand hoogspanningsnet.
Kunnen daarnaast de ontwikkeling van veelbelovende technologieën als Carbon Captation en de Small Modular Reactor energie versneld worden?
Door de focus op de acute problemen is het in de Vlaamse regeringsverklaring van 29 september even zoeken naar maatregelen op langere termijn. Toch zijn er een aantal klimaatgerichte maatregelen die langer zullen doorwerken
- Voor bedrijven komt er een pakket van 250 miljoen euro aan subsidies, op voorwaarde dat ze investeren in energiebesparing. Ondernemingen krijgen in de loop van vijf jaar ook één miljard euro aan leningen en waarborgen om hen door de energiecrisis te helpen;
- De indexering van de huurprijzen wordt aangepast. Alleen de eigenaars van gebouwen met een zeer goede energiescore mogen de volledige index doorrekenen. Naarmate het energiepeil daalt neemt de maximale indexering af;
- Voor het bestrijden van waterschaarste en droogte wordt 250 miljoen euro uitgetrokken. Vanaf volgend jaar wordt er structureel 20 miljoen euro bijkomend uitgetrokken, plus een extra van 150 miljoen gespreid over de komende twee jaar.
Ter vergelijking: in Nederland wordt in de “Miljoenennota 2023” van 20 september gesproken over 17 miljard voor “koopkracht ondersteuning” op korte termijn en 300 miljoen klimaatondersteuning op de lange termijn.
Relevant zijn in 2024
Hoe zouden politici stemmen kunnen winnen in 2024 door korte termijnmaatregelen ter ondersteuning van de koopkracht te koppelen aan maatregelen voor de lange termijn?
Om te overtuigen moeten alle politici “over hun schaduw stappen” en ze moeten luisteren naar wetenschappers en denktanks zoals bijv. de OESO
- Economische maatregelen en klimaatmaatregelen moeten méér gericht zijn op specifieke doelgroepen dan vandaag. Steun moet onderscheid maken tussen minder gegoeden, tussen alleenstaanden en gezinnen, specifiek voor ouderen, hulpbehoevenden… ;
- Maatregelen moeten concreet zijn, gekend zijn door de doelgroep en makkelijk te activeren.
Pas dan zal de politiek erin slagen mensen te mobiliseren om erop in te gaan en hun politici te volgen.
Maar vooral moeten politici met één stem duidelijk maken aan de in 2024 stemgerechtigde burgers WAT ze doen, WAAROM ze het doen en voor WIE. Veeleer dan te verklaren wat ze voor wie uit de brand sleepten en hoeveel dat wel gaat kosten.